1863. Pierwszy polski znaczek pocztowy nr 1, Polska Jedynka, wprowadzony do obiegu 01.01.1860 roku w Królestwie Polskim.
Znaczek w kolorach niebieskim i karminowym o odcieniach ciemnych, co odpowiada odmianie 1b, wg katalogu PZP Fischer tom I, na obwolucie listu nadanego z Sokołowa do Warszawy.
Znaczek unieważniono czarnym, rzadziej spotykanym, stemplem numerowym Sokołów z cyfrą 70 w czterech okręgach, stopniu rzadkości kasownika według M.A.Bojanowicza 1 punkt w dziesięciostopniowej skali.
List adresowany, nadano 11.10.1863 roku wg kalendarza gregoriańskiego (z zapisy odbiorcy na obwolucie) do Wielmożnego S.Lessera w Warszawie właściciela firmy spedycyjnej, zajmującej się wysyłką poza granice Królestwa Polskiego.
Na awersie w prawym górnym narożniku znajduje się liniowy, jednoramkowy, polskojęzyczny, czarny, prostokątny datownik nadawczy SOKOŁOW z ręcznie dopisaną datą nadania 11/10, data wg kalendarza gregoriańskiego, typ IIB, o wymiarach nazwy 24x3mm, wg Polskie Znaki Pocztowe, tom I, str. 43 i 73, nr bieżący 343a, Warszawa z 1960.
Na awersie listu widać również lustrzane odbicie stempli odbiorczych, prawdopodobnie z listu(ów) leżącego(cych) na wierzchu.
Znaczek ma czyste żywe barwy, klarowny druk bez uszkodzeń żadnej z klisz, ładną perforację idealnie centrowaną, idealnie centrowanie wzajemne klisz oraz jest czysto i czytelnie skasowany.
Na rewersie po prawej stronie, znajduje się jednoobrączkowy, polskojęzyczny, czerwony, okrągły datownik odbiorczy WARSZAWA z datą nadejścia 13/10, data wg kalendarza gregoriańskiego, typ IIIC, o Ø 22mm, wg Polskie Znaki Pocztowe, tom I, str. 77, nr bieżący 398t, Warszawa z 1960.
Ładnie zachowana, lekko ukruszona, przełamaniem, pieczęć lakowa z napisem FABRYKA CUKRU I RAFINERII W ELŻBIETOWIE.
Obok datownika nierozpoznany zapis ołówkowy JAK NY/CX-XX.
Obwoluta jak i sam znaczek zachowały się w przepięknym stanie, jej podłużne załamanie nie pomniejsza jej wartości.

Fotoatest eksperta AIEP Zbigniew Mikulski.
Z atestu:
Stan zachowania:
List i znaczek w wyjątkowo ładnym stanie. W tym stanie zachowania list ten jest rzadkością.

„Rocznik PTHT VII (2007)”, 2009, s. 27-52
Jacek Maliszewski
Cukrownia Elżbietów (1845–1939)
Cukrownia Elżbietów to jeden z najstarszych i największych zakładów przemysłowych Podlasia XIX i początku XX wieku. Została ona założona dzięki właścicielce Sokołowa Podlaskiego Elżbiecie z Lorentzów Hirschmann, która kupiła te dobra wraz z majątkiem Przeździatka w roku 1843 od Seweryna Kobylińskiego za sumę 1730 tysięcy złotych polskich.

Głównym celem nowej właścicielki Sokołowa było pobudowanie tutaj cukrowni, z której spodziewała się dużych zysków. W kancelarii notarialnej Ksawerego Józefowicza w Warszawie został podpisany 14 XI 1845 r. kontrakt miedzy Elżbietą z Lorentzów Hirschmann (w jej imieniu kontrakt podpisał mąż Ludwik Hirschmann), a przedstawicielami założonej właśnie spółki: Augustem Hirschmannem (synem Elżbiety), Aleksandrem Rawiczem – warszawskim bankierem, Leonem Hirschendorfem – bankierem, Stanisławem Jacobim – kupcem z Warszawy i Mikołajem Gutmanem – kupcem.

Na mocy tego kontraktu Elżbieta Hirschmann wyraziła zgodę na „założenie, urządzenie i prowadzenie przez Augusta Hirschmanna, Hirschendorfa, Rawicza, Stanisława Jacobiego i Mikołaja Gutmana w Elżbietowie w dobrach Sokołów w Okręgu Siedleckim Guberni Lubelskiej położonych fabryki cukru z buraków i rafinerii”

W tym celu ustąpiła fabryce w wieczyste posiadanie dwie włóki chełmińskie gruntu w dobrach Sokołów i obiecała trzecią włókę, gdyby zaszła taka potrzeba. Spółka zobowiązała się zapłacić za to 36 rubli srebrnych czynszu rocznie od każdej włóki. Powstałą przy fabryce osadę zdecydowano nazwać od imienia właścicielki dóbr sokołowskich – Elżbietowem. Na budowę fabryki dziedziczka dóbr sokołowskich zobowiązała się dostarczyć potrzebne materiały budowlane po bardzo korzystnych cenach: cegłę po 4 ruble 20 kopiejek, dachówkę po 6 rubli srebrnych za tysiąc sztuk, belki i krokwie za połowę cen warszawskich, deski i bale w stosunku dwóch trzecich ceny warszawskiej. Wszystkie te materiały właścicielka Sokołowa zobowiązała się dostarczyć na teren budowy fabryki bez dodatkowego wynagrodzenia. Ponadto pozwoliła fabryce bezpłatnie korzystać z gliny i piasku, które fabryka miała własnym kosztem przywieźć. Zobowiązała się także dostarczyć fabryce potrzebną liczbę robotników ze swoich dóbr „po zwykłym miejscowym ze strony fabryki wynagrodzeniu”, utrzymywać własnym kosztem w dobrym stanie drogę prowadzącą od głównego traktu do fabryki oraz zasiać na potrzeby fabryki 300 morgów buraków.

Ponadto właścicielka Sokołowa zobowiązała się dostarczać buraki do cukrowni między 1 października a końcem stycznia. Po dostarczeniu 5000 cetnarów fabryka miała zapłacić 25,5 kopiejek za cetnar. Elżbieta Hirschmann nie mogła poza tym sprzedawać buraków innej fabryce chyba, że zebrałaby więcej, niż cukrownia Elżbietów mogła przerobić. Cukrowni zagwarantowano więc dobrą lokalizację, materiały budowlane, robotników, wybudowano drogę, a także pomyślano o surowcu niezbędnym do rozpoczęcia produkcji. Nic więc dziwnego, że przedsięwzięcie to powiodło się i już w pierwszych latach działalności przyniosło właścicielom duże zyski. 11 lat po wybudowaniu cukrowni (3 lipca 1857 r.) właściciele dóbr sokołowskich odstąpili na rzecz osady fabrycznej trzecią włókę gruntu oraz pozwolili bezpłatnie zbierać piasek, kamienie i glinę z całego obszaru dóbr sokołowskich. Ponadto zobowiązali się nie zakładać w swych dobrach innej cukrowni, dopóki fabryka w Elżbietowie nie zostanie przeznaczona na inny cel.

Osada Elżbietów miała prawo brania wody ze źródła i stawu w Przeździatce. Gdyby jej właściciele zdecydowali się powiększyć staw, właściciele Sokołowa mieli przeznaczyć na ten cel do trzystu prętów kwadratowych gruntu. Właściciele osady Elżbietów mieli prawo przeprowadzania przez dobra sokołowskie kanałów wodnych do fabryki oraz poszukiwania wody 6. Pierwszymi właścicielami cukrowni byli założyciele spółki powołanej do budowy fabryki: August Hirschmann, Aleksander Rawicz, Leon Hirschendorf, Stanisław Jacobi i Mikołaj Gutman. Każdy z nich był właścicielem piątej części Elżbietowa. itd.